Spen

Long Wikipedia
Kingdom bilong Spen
Reino de España
Motto"Plus Ultra"  (Tok Latin)
"Longwe moa long hap"
Singsing"Marcha Real" 1  (Tok Spen)
"Mas bilong King"
Location of  Spen  (dark green) – on the European continent  (light green & dark grey) – in the European Union  (light green)
Location of  Spen  (dark green)

– on the European continent  (light green & dark grey)
– in the European Union  (light green)

Location of  Spen  (dark green)

– on the European continent  (light green & dark grey)
– in the European Union  (light green)

KapitolMadrid
40°26′N 3°42′W / 40.433°N 3.7°W / 40.433; -3.7
Largest city kapitol
Tokples bilong gavman Tok Spen2
Gavman Konstitusenel monasi
 -  Het bilong Stet Felipe 6
Formation Handet yia 15 
 -  Dynastic union 1516 
 -  Unification 1469 
 -    de facto 1716 
 -    de jure 1812 
EU accession January 1 1986
Hekte
 -  Olgeta 504,030 km2 (51st)
195,364 sq mi 
 -  Wara (%) 1.04
Manmeri
 -  2016 estimate 46 524 943 (28th)
 -  Densiti 92 people per km2/km2 (106th)
220/sq mi
GDP (PPP) 2006[1] estimate
 -  Olgeta $1.261 trilien (11th)
 -  Long wanwan manmeri $27,950 (2005) (27th)
GDP (nominal) 2006[2] estimate
 -  Olgeta $1.224 trilien (9th)
 -  Long wanwan manmeri $27,767 (2006) (26th)
Gini (2000) 34.7 (medium
HDI (2004) 0.938 (high) (19th)
Karansi Euro ()3 (EUR)
Taim hap CET4 (UTC+1)
 -  Sama (DST) CEST (UTC+2)
Intanet kod .es5
Telefon kod 34
1 Also serves as the Royal anthem.
2 In some autonomous communities, Aranese (Occitan), Basque, Catalan and Galician are co-official languages.
3 Prior to 1999 (by law, 2002): Spanish Peseta.
4 Except in the Canary Islands, which are in the GMT time zone (UTC, UTC+1 in summer).
5 The .eu domain is also used, as it is shared with other European Union member states.

Spen em i wanpela kantri i stap insait long kontinen Yurop. Madrid em i kapitol na nambawan bikpela taun bilong Spen. Tokples bilong govaman bilong Spen i Tok Spen.

Histori bilong kantri[senisim | edit source]

Piksa long hul i go insait long maunten long Altamira, Cantabria. Man i penim em long 14 000 yia i go pinis.

Sample manmeri i bin kam long Spen long 1,2 milien yia i go pinis. Piksa long hul i go insait long maunten long Altamira, long Cantabria, i eksampel long at long dispela taim.

Ol pipol bilong Spen long bipo i bin pipol Keltik (long not), pipol Iberik (long is), Tartessos (long saut) na pipol Keltiberik (long nemel).

Ol man bilong Gris i kam long Spen long handet yia 6 bipo Krais i bon. Ol i mekim taun olsem Hemeroskopeion (tude Denia) na Akra Leuke (Alicante). Ol man bilong Fonisia tu i kam long Spen na ol mekim taun olsem Abdera (Adra) na Sexi (Almuñécar).

Ol man bilong Rom i bin bringim pait long Spen long yia 218 bipo Krais i bon.

Ol man bilong Siamani long bipo i bin bringim pait long Spen long handet yia 5.

Haus lotu bilong bisop long Burgos (wok i bin stat long yia 1221).

Ol man bilong Lotu Islam i bin bringim pait long Spen long yia 711. Ol man bilong Lotu Kristen i bin anka long not long Spen inap long yia 1492, taim Lotu Kristen i bin rausim ol man bilong Lotu Islam ausait long kantri. Long ol man bilong Lotu Islam i bin long Spen, lotu Kristen i bin mekim arakain kingdom (kingdom long León, kingdom long Castile, kingdom long Aragon). Long yia 1492, Ferdinand long Aragon na Isabella long Castile, i bin bung wantaim ol kingdom bilong ol na ol i bin mekim yunaitet Spen.

Namel long yia 1402 long 1496, Spen i bin bringim pait long Canary Ailan. Spen i pait agensim kanaka blong Canary Ailan (nem blong ol i guanche) na long yia 1496 Spen i bin winim woa.

Spen i bin painimaut long Amerika long 1492. Long yia 1492, Spen i bin stat bosim na lukautim ol kantri long Saut na Sentrel Amerika tasol Brasil.

Napoléon Bonaparte i bin bringim pait long Spen long yia 1808. Woa long indipendens agensim Frens i kamap namel long 1808 na 1814. Pait agensim soldia bilong Frens i kamap long 2 Me 1808, taim pipol bilong Madrid i bin stat pait.

Long yia 1931, pipol husat i sapot ripablik i rausim king Alfonso 13. Long yia 1936 i bin stat woa namel long Ripablik hap lain (bando republicano) na Nesenel hap lain (bando nacional). Nesenel hap lain i bin winim long yia 1939. Francisco Franco i kamap gavana long Spen namel long yia 1939 na 1975. Bihain long dai long Francisco Franco long yia 1975 pinis, Spen i kamap kingdom gen, long Juan Carlos I long king.

Politikis[senisim | edit source]

Spen i konstitusenel monasi, long Felipe 6 long king.

Manmeri long Spen i bin oraitim Mama Lo long yia 1978.

Jiograpi[senisim | edit source]

Piksa bilong graun bilong Spen.

Spen i stap long saut Yurop. Spen i gat dupela biktaun long Aprika: Ceuta na Melilla; na dupela ol ailan: Canary Ailan long Solwara Atlantik na Baleares Ailan long Solwara Mediterenean.

Spen i antap kantri, long planti maunten. Em i gat Meseta Central stap namel long kantri.

Sampela wara long Spen i wara Guadalquivir long saut, wara Duero long namel na wara Ebro long not.

Sampela maunten i Pirineos long not, Sistema Central long namel na Betik sistem long saut.

Ol otonomos komyuniti na provins[senisim | edit source]

Ol provins bilong Spen.

Kalsa[senisim | edit source]

Meri i stap singsing raun flamenco.
Jamón serrano: mit bilong pik long sol.

Kalsa bilong Spen i tanim bel long pipel husait kamap long kantri.

Kaikai long Spen i gat biknem klostu long wol. Olgeta man i save long dis olsem paella o jamón na tu long sis na wain long Spen.

Flamenco i singsing raun long Andalusia, long sout long Spen.

Lotu Katolik i nambawan lotu long Spen. Matmat blong aposel Jems i long Santiago de Compostela, long Galicia, long notwes Spen.

Handet yia bilong gol bilong litorasa bilong Spen (Siglo de oro español) i bin taim litorasa bilong Spen i bin nambawan long wol, namel long 1492 (taim Gramática castellana bilong Nebrija i bin kamap) na 1681 (taim long dai long Calderón de la Barca). Buk, nem bilong em Don Quijote de la Mancha, long Miguel de Cervantes, i bikpela buk long litorasa bilong wol.

Ol tokples[senisim | edit source]

Tok Spen i tokples bilong govaman bilong Spen. Arapela tokples i Tok Galisia, Tok Bask, Tok Asturias, Tok Aragon, Tok Katalan, Tok Valensia, Tok Extremadura na Tok Baleares.

Ol tok tasol Tok Bask i kam long Tok Latin.

Ol referens[senisim | edit source]

Lukim tu[senisim | edit source]